Tug'ilishdan o'limgacha inson tashkilotning bir qismidir. Aslida, bu maqsadga erishish uchun resurslarni birlashtirish deb nomlanadi. Ularning turlari juda ko'p.
Tashkilot tushunchasi
Maqsadga erishish uchun mo'ljallangan, rahbarni boshchiligidagi odamlar uyushmasi deb atash mumkin. Mavjud tashkilotlar uzoq vaqtdan beri tasniflashga urinmoqdalar, ammo baribir bitta tipologiya mavjud emas.
Mavjud manbalar, maqsadlar, faoliyat turlari, xulq-atvor xususiyatlari va miqdoriy tarkibi jihatidan farq qiluvchi tashkilot turlari mavjud. Aytgancha, avvalo, ma'lum bir maqsadga erishish uchun inson faoliyatini tashkil etish bilan bog'liq tuzilmalar paydo bo'ldi. Shu nuqtai nazardan, tarixchilar tashkilotlarning korporativ, assotsiativ, jamoaviy turlarini ajratib ko'rsatadilar. Ammo asta-sekin, insoniyat jamiyatining shakllanishi jarayonida tashkilotlar o'z shakli, mazmuni va tuzilishini o'zgartirdi.
Rasmiy va norasmiy tashkilotlar
Bugungi kunda barcha mavjud tashkilotlarni rasmiy va norasmiyga bo'lish odat tusiga kirgan. Ikkinchisi tashkilot ichidagi munosabatlarga kiradigan odamlarning ixtiyoriy birlashmalari deb hisoblanadi. Bunday muloqot natijasida guruh a'zolarining psixologik va ijtimoiy ehtiyojlari qondiriladi.
Rasmiy tashkilotlar esa maqsadga muvofiq ravishda tuziladi. O'z navbatida, ular tijorat va tijorat bo'lmaganlarga bo'linadi. Ikkinchisiga yakuniy maqsadi foyda olish va uni guruh a'zolari o'rtasida taqsimlash bo'lmagan kishilar kiradi. Notijorat tashkilotlar moddiy bo'lmagan ehtiyojlarni qondirish uchun, nizolarni hal qilish yoki fuqarolarni himoya qilish maqsadida yaratilgan. Bunday tashkilotlar tarkibiga milliy bog'lar, turli yuridik birlashmalar va etnik jamoalar kiradi.
Tijorat turidagi tashkilotlarning asosiy maqsadi tovarlarni sotish yoki ayrim xizmatlarni ko'rsatish jarayonida foydani to'plash deb hisoblanadi. Ushbu turlarga aktsiyadorlik jamiyatlari, kooperativlar kiradi.
Tashkilotlarning boshqa tasniflari
Ixtiyoriy birlashmaga asoslangan jamoat tashkilotlari odatda "uchinchi sektor" deb nomlanadi. Ularning a'zolari nafaqat jismoniy shaxslar, balki yuridik shaxslar ham bo'lishi mumkin. Shuningdek, jamoat tashkilotlari doimiy boshqaruv organi mavjudligi bilan ajralib turadi.
Tashkilotlarning ishlash uslubiga ko'ra tasnifi mavjud, unga ko'ra ular ishlab chiqarish va noishlab chiqarishlarga bo'linadi. Kapitalga egalik nuqtai nazaridan aralash, ko'p millatli, milliy va xorijiy tashkilotlar mavjud. Davlat, xususiy va hukumat tashkilotlarini alohida turlarga bo'lish kerak.
